Ở người cao tuổi, hệ miễn dịch yếu dần, khả năng hấp thu dưỡng chất giảm sút, nên mỗi lần ốm đau thường kéo dài hơn và hồi phục chậm hơn so với người trẻ. Vì vậy, chế độ ăn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi. Vậy người già bị ốm nên ăn gì để nhanh khỏe lại? Bài viết dưới đây của Viện dưỡng lão Thanh Xuân sẽ giúp bạn hiểu rõ nên và không nên cho người lớn tuổi ăn gì khi họ đang mệt, sốt, cảm, ho hay sau một đợt bệnh kéo dài.
1. Vai trò của dinh dưỡng khi người già bị ốm
Khi bị ốm, cơ thể người già thường:
- Mất nước, mất chất điện giải do sốt hoặc tiêu chảy
- Giảm cảm giác ngon miệng, chán ăn
- Hấp thu dinh dưỡng kém
- Dễ suy kiệt và mắc biến chứng nếu không bồi dưỡng hợp lý
Vì vậy, một chế độ ăn với đầy đủ chất dinh dưỡng khi ốm với đầy đủ vitamin, khoáng chất, protein (chất đạm) và chất chống viêm không chỉ cung cấp đủ năng lượng, giúp người già dễ tiêu hóa mà tăng sức đề kháng và rút ngắn thời gian nằm bệnh.
2. Người già bị ốm nên ăn gì? – Gợi ý nhóm thực phẩm tốt nhất
Cháo, súp, canh – Món dễ tiêu và giàu nước
Cháo nóng và súp là lựa chọn số 1 trong những ngày đầu mới phát bệnh. Các món này vừa dễ nuốt, vừa bổ sung nước, điện giải, lại không gây nặng bụng cho người đang mệt.
Gợi ý một số món cháo, canh, súp ngon, dễ ăn và đầy đủ chất dinh dưỡng:
- Cháo thịt bằm, cháo cá, cháo gà
- Súp rau củ, súp bí đỏ, súp khoai tây
- Canh rau ngót, canh bí, canh cà rốt,…
Trái cây mềm, giàu vitamin C
Vitamin C giúp tăng miễn dịch, chống viêm, đồng thời cung cấp năng lượng tự nhiên. Nên dùng sau bữa chính hoặc giữa các cữ ăn nhẹ.
Gợi ý một số loại trái cây giàu vitamin C mà người già bị ốm nên ăn:
- Chuối chín, cam, quýt, dưa hấu, lê
- Sinh tố bơ, xoài (xay loãng, không thêm đá lạnh)
- Nước ép táo, nước ép cà rốt,…
Protein dễ tiêu: thịt nạc, cá, trứng
Protein giúp tái tạo mô, tăng cơ, hồi phục nhanh hơn. Chú ý nấu chín kỹ, nêm nhạt và hạn chế dầu mỡ. Một số loại thực phẩm giàu protein dễ tiêu gồm:
- Thịt gà, thịt heo nạc, cá hấp
- Trứng gà luộc chín kỹ (tránh trứng sống hoặc lòng đào)
- Đậu hũ mềm,…
Sữa và chế phẩm từ sữa
Sữa cung cấp canxi, vitamin D, và nhiều khoáng chất quan trọng trong giai đoạn hồi phục. Tuy nhiên, nên uống cách xa bữa chính và không uống khi đói. Người già bị ốm nên uống:
- Sữa tươi ít béo, sữa dành cho người cao tuổi
- Sữa chua men sống giúp cân bằng hệ tiêu hóa,…
Thực phẩm giàu kẽm và selen
Kẽm và selen giúp tăng sức đề kháng, phòng ngừa nhiễm khuẩn và hỗ trợ làm lành vết thương. Một số loại thực phẩm giàu kẽm và selen tốt cho người già bị ốm gồm:
- Hạt điều, hạt bí, hạt chia
- Yến mạch, ngũ cốc nguyên cám
- Tôm, cua, nghêu, sò (nếu không dị ứng),…
3. Những thực phẩm người già nên tránh khi bị ốm
Ngoài việc tìm hiểu người già bị ốm nên ăn gì, bạn cũng cần biết những món không nên dùng:
- Đồ ăn chiên xào, cay nóng: Gây khó tiêu, sinh nhiệt
- Thức ăn quá cứng, dai: Dễ hóc, khó nuốt
- Nước đá, kem lạnh: Làm yếu cổ họng, gây viêm
- Nước ngọt có gas, cà phê, rượu bia: Làm mất nước, gây mệt mỏi
- Gia vị mạnh như tiêu, ớt, tỏi sống: Gây kích ứng dạ dày
- Hãy ưu tiên nấu đơn giản, mềm, lỏng, ít gia vị và chia làm nhiều bữa nhỏ để người già dễ ăn, dễ hấp thu hơn.
4. Mẹo giúp người già ăn ngon miệng khi ốm
Dọn bữa ăn đẹp mắt, bát nhỏ, gọn gàng
- Cho người già ăn khi thức ăn còn ấm
- Hạn chế mùi hôi dầu mỡ, hành tỏi sống
- Chia 5–6 bữa/ngày thay vì 3 bữa chính
- Khuyến khích uống nước ấm thường xuyên
Đôi khi, chỉ cần thay đổi cách trình bày hoặc thời gian ăn hợp lý cũng có thể giúp người bệnh ăn được nhiều hơn.
5. Lưu ý khi chăm sóc người già bị ốm
- Theo dõi biểu hiện: sốt cao, nôn, tiêu chảy, lừ đừ, mất nước…
- Đảm bảo vệ sinh tay trước khi chế biến thức ăn
- Không ép ăn khi người bệnh quá mệt – ưu tiên ăn từng ít một
- Nếu bệnh kéo dài trên 3 ngày hoặc ăn kém liên tục, nên đưa đi khám bác sĩ
- Đừng quên: dinh dưỡng chỉ là một phần – điều quan trọng là nghỉ ngơi đủ và điều trị đúng theo hướng dẫn y tế.
Người già bị ốm nên ăn gì là câu hỏi quan trọng, bởi chế độ dinh dưỡng khoa học sẽ giúp cơ thể người cao tuổi phục hồi nhanh hơn, tránh biến chứng và giảm thời gian nằm bệnh. Hãy ưu tiên các món ăn dễ tiêu, giàu dưỡng chất như cháo, súp, thịt nạc, cá, trứng, trái cây mềm và sữa. Tránh đồ cay nóng, dầu mỡ và đồ lạnh. Đừng quên động viên tinh thần, tạo không khí vui vẻ để bữa ăn trở thành “liều thuốc” hiệu quả nhất.
