Cao huyết áp là bệnh lý phổ biến ở người cao tuổi. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến tai biến mạch máu não, suy tim, nhồi máu cơ tim và nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Vì vậy, việc chăm sóc người già bị cao huyết áp tại nhà đúng cách đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp ổn định huyết áp và kéo dài tuổi thọ cho người thân.
1. Tìm hiểu về bệnh cao huyết áp ở người già
Cao huyết áp (tăng huyết áp) là tình trạng áp lực máu trong động mạch tăng cao hơn mức bình thường. Ở người già, bệnh thường diễn biến âm thầm, ít triệu chứng rõ ràng nhưng lại dễ gây ra biến chứng nghiêm trọng.
Chỉ số huyết áp bình thường ở người cao tuổi là dưới 135/80 mmHg. Khi huyết áp thường xuyên cao hơn ngưỡng này, người bệnh cần được theo dõi sát và điều trị đều đặn theo chỉ định bác sĩ.
2. Dấu hiệu cảnh báo bệnh huyết áp cao ở người già
Việc phát hiện sớm dấu hiệu giúp bạn chăm sóc người già bị cao huyết áp tốt hơn. Một số biểu hiện thường gặp:
- Nhức đầu, chóng mặt, ù tai
- Mệt mỏi, khó thở, hồi hộp
- Mắt mờ, mất thăng bằng
- Nóng mặt, đỏ da
- Đau ngực nhẹ,…
Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể bị tê liệt một bên cơ thể, nói khó, mất ý thức – dấu hiệu của đột quỵ cần cấp cứu ngay.
3. Nguyên tắc chăm sóc người già bị cao huyết áp tại nhà
Theo dõi huyết áp đều đặn
Việc theo dõi huyết áp thường xuyên cho người cao tuổi không chỉ giúp phát hiện sớm sự bất thường mà còn giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị.
Để thực hiện việc theo dõi huyết áp cho người cao tuổi tại nhà, bạn và gia đình cần:
- Trang bị máy đo huyết áp tại nhà
- Đo vào cùng thời điểm mỗi ngày (sáng sớm, khi chưa ăn uống gì)
- Ghi lại chỉ số vào sổ theo dõi để báo cáo bác sĩ khi cần.
Tuân thủ dùng thuốc theo chỉ định
Việc duy trì đều đặn thuốc hạ huyết áp là nền tảng trong quá trình chăm sóc người già bị cao huyết áp. Ngoài ra, khi sử dụng thuốc điều trị huyết áp cao cho người cao tuổi, gia đình cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ:
- Uống thuốc đúng giờ, đúng liều
- Không dùng các loại thuốc bổ, thảo dược khi chưa hỏi ý kiến bác sĩ
- Không tự ý ngưng thuốc khi huyết áp ổn.
Chăm sóc người già bị cao huyết áp bằng chế độ ăn uống hợp lý
Một chế độ ăn lành mạnh góp phần ổn định huyết áp và phòng tránh biến chứng nguy hiểm. Do đó, khi chăm sóc người già bị cao huyết áp tại nhà, gia đình nên bổ sung các thực phẩm sau vào thực đơn ăn uống hàng ngày:
- Rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám,…
- Cá biển (giàu omega-3), sữa ít béo, đậu hũ,…
- Uống đủ nước mỗi ngày (1,5–2 lít),…
Và cần hạn chế sử dụng các thực phẩm như:
- Muối (không quá 5g/ngày): tăng gánh nặng cho tim mạch
- Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều chất béo bão hòa
- Rượu bia, cà phê đậm, thuốc lá
Vận động nhẹ nhàng, đều đặn – Bí quyết chăm sóc người già bị cao huyết áp hiệu quả
Người cao tuổi bị huyết áp cao không nên nằm nhiều hay ngồi lâu. Vận động giúp tuần hoàn máu tốt hơn, cải thiện tâm trạng và giúp giấc ngủ sâu hơn. Bạn và gia đình hãy khuyến khích họ:
- Đi bộ 20–30 phút mỗi ngày
- Tập yoga, dưỡng sinh hoặc khí công
- Thực hiện các bài tập tay chân nhẹ nhàng trong nhà.
Duy trì tinh thần thoải mái và thói quen sinh hoạt lành mạnh cho người cao tuổi
Tâm lý căng thẳng, lo âu là yếu tố khiến huyết áp dao động mạnh. Ngược lại, tinh thần tích cực sẽ hỗ trợ hiệu quả quá trình điều trị bệnh. Để chăm sóc người già bị cao huyết áp hiệu quả, bạn nên:
- Tránh để người thân xem tin tức tiêu cực, gây stress
- Giao tiếp nhẹ nhàng, tạo cảm giác được yêu thương
- Khuyến khích nghe nhạc, xem hài, tham gia sinh hoạt câu lạc bộ người già (nếu có)
Bên cạnh duy trì tinh thần thư giãn, thoải mái cho người cao tuổi, bạn và gia đình cần duy trì cho người già bị cao huyết áp thói quen sinh hoạt lành mạnh bằng cách:
- Cho họ ngủ đúng giờ, ít nhất 7–8 tiếng mỗi ngày
- Hạn chế thức khuya, tránh ngủ ngày quá nhiều
- Tránh thay đổi tư thế đột ngột (đứng dậy quá nhanh có thể gây tụt huyết áp tư thế)
Đây là những điều nhỏ nhưng lại rất cần thiết trong việc duy trì huyết áp ổn định lâu dài.
4. Khi nào cần đưa người bệnh đi khám?
- Huyết áp tăng cao trên 180/110 mmHg
- Có biểu hiện đau đầu dữ dội, buồn nôn, co giật
- Thở gấp, nói khó, liệt nửa người – dấu hiệu cảnh báo tai biến
- Người bệnh bị ngất hoặc mất ý thức.
Đừng chần chừ gọi cấp cứu 115 hoặc đưa người thân đến bệnh viện gần nhất nếu có dấu hiệu bất thường.
Chăm sóc người già bị cao huyết áp tại nhà không chỉ là chuyện uống thuốc đúng giờ, mà là cả một quá trình chăm sóc toàn diện từ thể chất đến tinh thần. Hiểu đúng, làm đúng sẽ giúp người thân sống vui, sống khỏe, tránh biến chứng nguy hiểm.
Nếu bạn thấy việc chăm sóc quá áp lực, có thể cân nhắc hỗ trợ từ điều dưỡng tại nhà hoặc các trung tâm chăm sóc người cao tuổi chuyên nghiệp.
