Bệnh tiểu đường là một trong những bệnh lý phổ biến ở người cao tuổi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát tốt. Khi tuổi tác tăng cao, quá trình chuyển hóa đường trong cơ thể suy giảm, khiến lượng đường trong máu tăng cao, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy bệnh tiểu đường ở người cao tuổi có đặc điểm gì? Cách phòng ngừa và điều trị ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Bệnh tiểu đường ở người cao tuổi là gì?
Bệnh tiểu đường ở người cao tuổi là tình trạng cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc insulin hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến lượng đường trong máu cao hơn mức bình thường. Bệnh thường gặp nhất là tiểu đường tuýp 2, chiếm khoảng 90% tổng số ca mắc.
Người cao tuổi mắc tiểu đường thường không có triệu chứng rõ ràng hoặc dễ nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác, khiến bệnh tiến triển âm thầm và dễ gây biến chứng nguy hiểm.
2. Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường ở người cao tuổi
Có nhiều nguyên nhân khiến tỷ lệ tiểu đường ở người cao tuổi ngày càng gia tăng, bao gồm:
Lão hóa tự nhiên
Khi tuổi tác tăng, cơ thể giảm sản xuất insulin, làm mất cân bằng lượng đường trong máu. Ngoài ra, chức năng của tuyến tụy cũng bị suy giảm, ảnh hưởng đến quá trình kiểm soát đường huyết.
Chế độ ăn uống không hợp lý
- Ăn quá nhiều thực phẩm giàu tinh bột, đường, chất béo gây tăng đường huyết.
- Thiếu hụt chất xơ, vitamin khiến cơ thể khó kiểm soát lượng glucose.
Do thói quen ít vận động
Người cao tuổi thường ít vận động hơn, làm giảm khả năng sử dụng glucose trong cơ thể, dẫn đến tích tụ đường trong máu. Ngoài ra, bệnh béo phì do ít hoạt động thể chất cũng làm tăng nguy cơ kháng insulin, gây ra bệnh tiểu đường ở người cao tuổi.
Rối loạn chuyển hóa do bệnh lý khác
- Huyết áp cao, mỡ máu cao làm suy giảm khả năng điều hòa đường huyết.
- Sử dụng thuốc điều trị bệnh khác như corticoid, thuốc lợi tiểu cũng có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường.
Yếu tố di truyền
Nếu gia đình có người mắc tiểu đường, nguy cơ mắc bệnh của người cao tuổi sẽ cao hơn.
3. Các triệu chứng của bệnh tiểu đường ở người cao tuổi
Không giống như người trẻ, triệu chứng của bệnh tiểu đường ở người cao tuổi thường không rõ ràng hoặc dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý lão hóa khác. Một số dấu hiệu cảnh báo bao gồm:
- Khát nước và đi tiểu nhiều: Do lượng đường trong máu cao khiến cơ thể mất nước.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân: Cơ thể không hấp thụ được glucose, gây giảm cân đột ngột.
- Mệt mỏi, suy nhược: Đường huyết không ổn định khiến người già luôn cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng.
- Vết thương lâu lành: Hệ miễn dịch suy giảm, làm chậm quá trình lành vết thương.
- Mờ mắt, giảm thị lực: Đường huyết cao ảnh hưởng đến mao mạch trong mắt, có thể gây bệnh võng mạc tiểu đường.
Do đó, nếu người cao tuổi có những dấu hiệu trên, cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
4. Biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường
Nếu không kiểm soát tốt, tiểu đường ở người cao tuổi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
- Biến chứng tim mạch: Tiểu đường làm tăng nguy cơ cao huyết áp, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
- Biến chứng thần kinh: Dây thần kinh bị tổn thương dẫn đến tê bì chân tay, mất cảm giác, nguy cơ loét chân tiểu đường.
- Biến chứng suy thận: Tiểu đường làm tổn thương thận, dẫn đến suy thận mạn tính nếu không điều trị kịp thời.
- Biến chứng mắt: Bệnh tiểu đường ở người cao tuổi có thể gây đục thủy tinh thể, bệnh võng mạc tiểu đường, thậm chí dẫn đến mù lòa.
- Biến chứng nhiễm trùng: Đường huyết cao tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây nhiễm trùng da, vết loét lâu lành.
5. Cách kiểm soát và phòng ngừa bệnh tiểu đường ở người cao tuổi
Để kiểm soát tiểu đường ở người cao tuổi, cần áp dụng chế độ sinh hoạt khoa học và duy trì lối sống lành mạnh.
Chế độ ăn uống khoa học
- Hạn chế tinh bột và đường: Ăn gạo lứt, bánh mì nguyên cám thay vì cơm trắng, bánh kẹo.
- Bổ sung rau xanh và trái cây ít đường: Cung cấp chất xơ giúp kiểm soát đường huyết.
- Ăn thực phẩm giàu protein tốt: Cá, trứng, đậu nành giúp duy trì năng lượng mà không làm tăng đường huyết.
- Uống nhiều nước: Hỗ trợ thải độc và duy trì chức năng thận.
Tăng cường vận động
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Đi bộ, yoga, thiền giúp ổn định đường huyết.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Tránh béo phì, giảm nguy cơ kháng insulin.
Kiểm tra đường huyết định kỳ
- Đo đường huyết thường xuyên để điều chỉnh chế độ ăn uống và thuốc phù hợp.
- Kiểm tra HbA1c để đánh giá mức độ kiểm soát bệnh trong 3 tháng.
Hạn chế căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái
- Ngủ đủ giấc, thư giãn bằng các hoạt động nhẹ nhàng như nghe nhạc, đọc sách.
- Tránh lo âu, stress kéo dài để duy trì huyết áp và đường huyết ổn định.
Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ
- Không tự ý bỏ thuốc hoặc thay đổi liều lượng.
- Nếu dùng insulin, cần theo dõi chặt chẽ để tránh hạ đường huyết đột ngột.
Bệnh tiểu đường ở người cao tuổi là một bệnh lý phổ biến, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát tốt. Việc duy trì chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục thường xuyên và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp người cao tuổi sống khỏe mạnh, hạn chế tác động của bệnh. Nếu có dấu hiệu bất thường, gia đình cần đưa người cao tuổi đi khám ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời.
