Khi tuổi tác ngày càng cao, nhiều người già bắt đầu gặp các vấn đề về trí nhớ như hay quên, lú lẫn, nhầm lẫn thời gian hoặc địa điểm. Đây là dấu hiệu thường thấy của hội chứng sa sút trí tuệ, phổ biến nhất là Alzheimer. Vậy làm sao để chăm sóc người già bị lẫn tại nhà hiệu quả, vừa đảm bảo an toàn, vừa duy trì chất lượng sống? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Viện dưỡng lão Thanh Xuân.
1. Dấu hiệu nhận biết người già bị lẫn
Trước khi xây dựng kế hoạch chăm sóc, bạn cần hiểu rõ biểu hiện của người già bị lẫn:
- Hay quên sự việc vừa xảy ra
- Nhầm lẫn người thân, thời gian, địa điểm
- Lặp lại câu hỏi nhiều lần
- Gặp khó khăn khi thực hiện việc quen thuộc (nấu ăn, tắm rửa…)
- Tính khí thay đổi thất thường: cáu gắt, lo âu, hoang tưởng
Việc phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách không chỉ giúp làm chậm tiến triển bệnh, mà còn giảm gánh nặng cho cả gia đình.
2. Các nguyên tắc khi chăm sóc người già bị lẫn tại nhà
Chăm sóc người già bị lẫn đòi hỏi sự kiên nhẫn, hiểu biết và tình cảm. Dưới đây là các nguyên tắc cần ghi nhớ:
Tạo môi trường sống an toàn
Môi trường an toàn giúp phòng ngừa té ngã – một trong những tai nạn nguy hiểm nhất với người cao tuổi bị lú lẫn.
- Loại bỏ vật sắc nhọn, dây điện lòng thòng, thảm trơn trượt
- Lắp lan can, tay vịn trong nhà vệ sinh và hành lang
- Đảm bảo ánh sáng đầy đủ, nhất là vào ban đêm,…
Duy trì thói quen sinh hoạt cố định
Người bị lẫn rất dễ hoang mang nếu lịch sinh hoạt thay đổi. Vì vậy, hãy giúp họ:
- Ăn, ngủ, tập thể dục đúng giờ mỗi ngày
- Sử dụng đồng hồ, lịch treo tường, bảng ghi nhớ rõ ràng
- Mặc quần áo theo mùa để nhận biết thời tiết…
Việc lặp lại thói quen đều đặn giúp trí nhớ của người già ổn định hơn.
Giao tiếp nhẹ nhàng, rõ ràng
Kiên nhẫn là yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc chăm sóc người già bị lẫn tại nhà, đặc biệt là khi trò chuyện với họ. Bạn và gia đình cần:
- Gọi tên người bệnh, giới thiệu bản thân mỗi lần giao tiếp
- Nói ngắn gọn, từ từ, dùng câu đơn giản
- Tránh hỏi dồn dập hoặc phản ứng gay gắt khi họ nhầm lẫn,…
Chăm sóc người già bị lẫn bằng chế độ ăn uống hợp lý
Một chế độ ăn khoa học giúp tăng cường trí não và sức đề kháng cho người già. Bạn và gia đình có thể bổ sung các thực phẩm sau vào chế độ ăn uống hàng ngày cho người thân cao tuổi:
- Cá hồi, trứng, sữa, hạt óc chó: giàu omega-3, tốt cho trí nhớ
- Rau xanh, trái cây: cung cấp vitamin, chất xơ,…
- Uống đủ nước mỗi ngày (1,5 – 2 lít).
Ngoài ra, khi chăm sóc người già bị lẫn, gia đình cần hạn chế sử dụng các thực phẩm sau:
- Đường, muối, đồ chiên rán
- Rượu bia, cà phê đậm,…
- Từ bỏ thói quen hút thuốc lá (nếu có).
Khuyến khích người già vận động nhẹ nhàng
Vận động đều đặn giúp máu lưu thông tốt hơn và làm chậm tiến trình suy giảm trí nhớ. Do đó, bạn và gia đình hãy khuyến khích người cao tuổi vận động nhẹ nhàng, rèn luyện sức khỏe bằng cách:
- Đi bộ quanh nhà
- Tập dưỡng sinh hoặc yoga cho người cao tuổi
- Ngồi thiền 5 – 10 phút mỗi sáng
Kích thích trí não bằng hoạt động phù hợp
Người bị lẫn vẫn có thể tham gia các hoạt động nhẹ nhàng giúp duy trì trí tuệ:
- Nghe nhạc, hát theo lời bài hát
- Xem album ảnh gia đình, kể chuyện cũ
- Chơi cờ, ghép tranh, tô màu
- Tập viết, vẽ đơn giản.
Việc kích thích trí não đều đặn chính là “liều thuốc tự nhiên” trong quá trình chăm sóc người già bị lẫn.
Chăm sóc người già bị lẫn bằng cách kết hợp y tế và theo dõi sát sao
Người bị lẫn cần được theo dõi định kỳ bởi bác sĩ chuyên khoa lão, thần kinh hoặc tâm lý. Những việc bạn nên làm:
- Đưa người thân khám định kỳ 3–6 tháng/lần
- Ghi chép biểu hiện bất thường hằng ngày
- Nhắc thuốc đúng giờ (nếu có đơn điều trị)
- Hạn chế để họ ra ngoài một mình
- Nếu tình trạng bệnh nặng, bạn có thể cân nhắc thuê điều dưỡng tại nhà hoặc tìm đến trung tâm dưỡng lão chuyên chăm sóc người già bị sa sút trí tuệ.
3. Khi nào nên cân nhắc đưa người thân đến viện dưỡng lão?
Nếu người già bị lẫn thường xuyên đi lạc, hoang tưởng, mất kiểm soát hành vi hoặc cần chăm sóc y tế 24/7, thì viện dưỡng lão có thể là giải pháp tốt hơn. Hãy lựa chọn nơi có chuyên môn, có đội ngũ y tế và môi trường thân thiện với người bị sa sút trí tuệ.
Chăm sóc người già bị lẫn tại nhà không đơn giản, nhưng hoàn toàn khả thi nếu bạn hiểu rõ tình trạng, có kiến thức cơ bản và luôn giữ tinh thần yêu thương, tôn trọng. Hãy kiên nhẫn, lắng nghe và đồng hành cùng người thân trong hành trình chống lại sự suy giảm trí nhớ.
